Symbole narodowe i wojskowe

Wystawa zorganizowana we współpracy z Muzeum Techniki Militarnej i Wojskowej w Bytomiu

Od najdawniejszych czasów godło, barwy i hymn, a także żołnierskie symbole i znaki podkreślały wagę doniosłych uroczystości stając się pierwowzorem wielu dzisiejszych ceremonii wojskowych. Symbole państwowe i wojskowe stanowiące oprawę poszczególnych ceremonii podnoszą ich rangę i znaczenie, potęgują uczucia patriotyczne, wzbogacają treści wychowawcze i walory emocjonalne.

W latach utraty niepodległości i na bitewnych szlakach charakter symboli narodowych miały emblematy powstańcze, sztandary wojskowe i pieśni patriotyczne. Były one wówczas znamiennym nośnikiem więzi narodowej. Dodawały otuchy i hartu w walce, towarzyszyły polskiemu żołnierzowi na wszystkich frontach zmagań z obcą przemocą.

Dzieje symboli państwowych splatają się nierozłącznie z losami narodu polskiego i jego tradycjami. Dlatego też dziś nie tylko otacza się je najwyższą czcią i głębokim szacunkiem, ale również podlegają one szczególnej ochronie. Wyrazem tego jest umieszczenie ich opisu w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, której artykuł 28 stanowi:  

1. Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego w koronie w czerwonym polu.  
2. Barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony.  
3. Hymnem Rzeczypospolitej Polskiej jest Mazurek Dąbrowskiego.  
4. Godło, barwy i hymn Rzczypospolitej Polskiej podlegają ochronie prawnej.  
5. Szczegóły dotyczące godła, barw i hymnu określa ustawa.

Ukształtowane i utrwalone przez pokolenia symbole Narodui i Państwa Polskiego – orzeł biały, biało­ czerwone barwy i Mazurek Dąbrowskiego – wyrażały zawsze miłość Polaków do Ojczyzny oraz dążenie do jedności Narodu, niepodległości i integralności Państwa, dbałości o dobro i rozwój Polski, dążenie do zapewnienia Narodowi i Państwu godnego miejsca wśród innych narodów i państw. Godło, barwy i hymn łączyły i łączą wszystkich Polaków w kraju i za granicą. Są trwałymi znamionami tożsamości, dumy i godności Narodu.

W Rzeczypospolitej Polskiej symbole te, otoczone najwyższą czcią i szacunkiem, są wyrazem kontynuacji dziejówPolski i poświęcenia Jej wszystkich sił w siłach zbrojnych R.P.

W powiązaniu z godłem, hymnem i barwami narodowymi wzbogacano znacznie symbole, emblematy i znaki poszczególnych rodzajów wojsk. Barwy narodowe występująw wojsku na sztandarach przysługujących poszczególnym jednostkom wojskowym, lotnictwu i oddziałom nadbrzeżnym marynarki wojennej. Na okrętach barwy narodowe reprezentowane są przez banderę, proporce, flagi i znaki dowódców. W wojskach lotniczych barwy biało-czerwone umieszczone są na fladze lotnictwa wojskowego i szachownicy lotniczej.

Do ważnych symboli upamiętniających dzieje oręża polskiego należy także Grób Nieznanego Żołnierza. Jest on w swej istocie syntezą wszystkich mogił żołnierzy polskich, wszystkich ofiar życia na przestrzeni dziejów, syntezą mogił wszystkich poległych, walczących o wolność, o byt, o honor Narodu. Wzniesiono go w hołdzie Bohaterstwu, które nie potrzebuje imienia.

Sprawie symboliki narodowej i wojskowej, w przeszłości i obecnie, poświęca się liczne prace historyczne, publikacje, realizuje filmy i tworzy dzieła artystyczne. W Wojsku Polskim symbolika stanowi podniosły czynnik wychowawczy, przypominający o tradycjach naszego narodu. Problematyka ta cieszy się dużym zainteresowaniem kadry i żołnierzy.

ŹRÓDŁO: Ministerstwo Obrony Narodowej, Departament Społeczno-Wychowawczy,
Dariusz Radziwiłowicz, Paweł Żarkowski